Kiedy należy zapewnić napoje profilaktyczne i posiłki?
Sama Ustawa Kodeks pracy wskazuje, że na pracodawcy ciąży obowiązek zapewnienia napoi i posiłków profilaktycznych jeśli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych. Dotyczy to pracowników, którzy zatrudnieni są w warunkach szczególnie uciążliwych. Napoje i posiłki profilaktyczne powinny być zapewnione nieodpłatnie.
Obowiązek ten został uszczegółowiony w rozporządzeniu (Dz.U. 1996 nr 60 poz. 279) wydanym przez Radę Ministrów. Rozporządzenie to reguluje, kiedy napoje i posiłki profilaktyczne należy wydawać oraz pozostałe kwestie (np.: skład posiłków profilaktycznych).
Posiłki profilaktyczne
powinny być wydawane w formie jednego dania gorącego. Skład posiłków powinien zawierać około 50-55% węglowodanów, 30-35% tłuszczów, 15% białek oraz posiadać wartość kaloryczną około 1000 kcal. Warto nadmienić, że rozporządzenie dopuszcza możliwość, aby posiłki te były wydawane w punktach gastronomicznych lub przygotowywane we własnym zakresie z otrzymanych produktów przez pracownika, jeżeli pracodawca nie ma możliwości ich wydawania ze względu na rodzaj wykonywanej przez pracownika pracy lub ze względów organizacyjnych.
Kiedy takie posiłki należy zapewnić?:
jeżeli prace związane z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i powyżej 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet, wykonywane w pomieszczeniach zamkniętych, w których ze względów technologicznych utrzymuje się stale temperatura poniżej 10 stopni C lub wskaźnik obciążenia WBGT wynosi powyżej 25 stopni C,
jeżeli prace związane z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i powyżej 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet, wykonywane w pomieszczeniach zamkniętych, w których ze względów technologicznych utrzymuje się stale temperatura poniżej 10 stopni C lub wskaźnik obciążenia termicznego (WBGT) wynosi powyżej 25 stopni C,
jeżeli prace związane z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i powyżej 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet, wykonywane na otwartej przestrzeni w okresie zimowym; okres zimowy uważa się za okres od dnia 1 listopada do 31 marca,
pod ziemią oraz dla pracowników zatrudnionych przy usuwaniu skutków klęsk żywiołowych i innych zdarzeń losowych.
Napoje profilaktyczne
pracodawca zgodnie z treścią rozporządzenia powinien zapewnić napoje pracownikom, którzy zatrudnieni są w warunkach:
- gorącego mikroklimatu, charakteryzującego się wartością wskaźnika obciążenia termicznego powyżej 25 stopni C,
- w warunkach mikroklimatu zimnego, charakteryzującego się wartością wskaźnika siły chłodzącej powyżej 1000
- przy pracach na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia poniżej 10 stopni C lub powyżej 25 stopni C,
- przy pracach związanych z wysiłkiem fizycznym powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet,
- na stanowiskach pracy, na których temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28 stopni C.
Ile należy zapewnić napoi profilaktycznych?
Ilość dostarczonych napoi powinna zapewnić zaspokojenie potrzeb pracowników. Napoje powinny być dostarczone odpowiednio zimne lub gorące w zależności od warunków wykonywania pracy. W przypadku mikroklimatu gorącego (wskaźnik powyżej 25 stopni C), napoje powinny być wzbogacone o sole mineralne i witaminy.
Na jakich stanowiskach wydawać napoje i posiłki profilaktyczne?
Stanowiska na których powinny być wydawane napoje i posiłki profilaktyczne powinny być ustalone z zakładowymi organizacjami związkowymi lub przedstawicielami pracowników. Ponadto pracodawca zobowiązany jest do ustalenia zasad wydawania posiłków i napoi profilaktycznych. Również należy ustalić warunki uzasadniające wydawanie posiłków profilaktycznych.
Ekwiwalent pieniężny za napoje i posiłki profilaktyczne
Zgodnie z treścią wskazanego rozporządzenia pracownikom nie przysługuje ekwiwalent pieniężny za posiłki i napoje profilaktyczne.
Kiedy wydaje się posiłki i napoje profilaktyczne pracownikom
Napoje i posiłki profilaktyczne należy wydawać pracownikom jedynie w dniach, w których uzasadnione jest ich wydawanie (z pominięciem przypadków, kiedy pracodawca nie ma takiego obowiązku, natomiast chce je wydawać). Posiłki powinny być wydawane w czasie regulaminowych przerw w pracy, w zasadzie po 3 lub 4 godzinach pracy. Natomiast napoje powinny być dostępne dla pracowników w ciągu całej zmiany roboczej.