Strefa wybuchowa w Twojej firmie? Jaka dokumentacja? Jak zapewnić bezpieczeństwo?
W jakich miejscach w Twojej firmie może dojść do wybuchu? Z całą pewnością tam, gdzie stosowane są gazy palne, powstają pyły (które również wykazują właściwości palne), tworzą się pary czynników chemicznych oraz w innych miejscach. W takich przypadkach niezwykle ważne jest, aby zapewnić bezpieczne warunki pracy. Ma to znaczenie dla pracowników oraz dla mienia Twojej firmy i Ciebie samego. I warto o tym pamiętać.
Czym jest właściwie wybuch? Zjawisko to możemy scharakteryzować jako wydzielenie się dużej ilości energii w bardzo krótkim czasie, któremu zwykle towarzyszy nagły wzrost temperatury i wzrost ciśnienia oraz poziom hałasu. Oczywiście w zależności od rodzaju wybuchu, jego charakterystyka może się nieco różnić. Nie zmienia się jedno- wybuch stanowi ogromne zagrożenie dla zdrowia i życia ludzkiego oraz mienia nie tylko firmy.
W jaki sposób szkolić pracowników? Z całą pewnością przy zatrudnieniu pracownika warto pamiętać o szkoleniu wstępnym bhp oraz co jakiś czas o szkoleniu okresowym w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Ponadto warto szkolić pracowników z zakresu ochrony przeciwpożarowej, tym bardziej że dla takich firm, gdzie występuje strefa wybuchowa należy opracować i wdrożyć tzw. instrukcję bezpieczeństwa pożarowego (a w niej z całą pewnością znajdą się zapisy odnośnie właśnie tych szkoleń, tym bardziej, że Ustawodawca określił, że w tym dokumencie powinny znaleźć się informacje nt. sposobów zapoznania pracowników z wymaganiami dotyczącymi ochrony przeciwpożarowej). Ponadto podczas szkoleń pracowników, szczególny nacisk powinien być kładziony na kwestie związane z zagrożeniem wybuchem- co wolno pracownikowi, czego nie wolno, w jaki sposób pracować?, jakie urządzenia stosować? oraz innych wymagań, które z całą pewnością będą miały wpływ na zapewnienie bezpieczeństwa pracy.
Drugą kolejną i równie ważną kwestią jest odpowiednie wyposażenie, gdzie strefa wybuchowa występuje. Chodzi tutaj o rozwiązania dla obiektu budowlanego oraz stosowanych urządzeń, maszyn oraz pojazdów. W takich strefach nie powinno (i wręcz nie wolno) stosować urządzeń oraz maszyn i pojazdów, które nie są dostosowane do stosowania w takich warunkach. I mowa tutaj o „dostosowaniu”, które zapewnia nam producent danej maszyny, urządzenia czy pojazdu. W zakresie rozwiązań dla obiektu budowlanego, też jest kilka możliwości, aby w przypadku wybuchu np. zminimalizować powstałe straty (i tutaj z całą pewnością inżynierowie będą mogli zastosować kilka rozwiązań, z których z całą pewnością warto skorzystać).
Następną ważną kwestią jest to, aby zapewnić skuteczny nadzór nad procesami pracy oraz tym, czy wszelkie wyposażenie techniczne jest po prostu sprawne. I to również ma ogromne znaczenie.
I jaką dokumentację powinienem posiadać?
Dokument zabezpieczenia przed wybuchem jest podstawowym dokumentem, który powinien posiadać pracodawca. W skrócie nazywany jest DZPW. Dokument ten pełni podobną rolę jak instrukcja bezpieczeństwa pożarowego. Do jego opracowania niezbędne jest dokonanie oceny ryzyka związanego z możliwością wystąpienia atmosfer wybuchowych, a także uwzględniać rozwiązania zabezpieczające przed wystąpieniem wybuchu. Ponadto dokument ten powinien określać wykaz pomieszczeń (przestrzeni), które są odpowiednio sklasyfikowane. W dokumencie tym również można odnaleźć oświadczenia pracodawcy i terminy przeglądu środków zabezpieczających. Stąd wynika, że jest to ważny dokument dla przedsiębiorstwa, gdzie ze względu na wymagania technologiczne może dojść do wybuchu.
Zakres dokumentu zabezpieczenia przed wybuchem:
• opis środków ochronnych, które zostaną podjęte w celu spełnienia wymagań określonych w niniejszym rozporządzeniu oraz ograniczenia szkodliwych skutków wybuchu,
• wykaz przestrzeni zagrożonych wybuchem wraz z ich klasyfikacją na strefy,
• oświadczenia pracodawcy,
• terminy dokonania przeglądu stosowanych środków ochronnych,
• określenie dokonywania przeglądu stosowanych środków ochronnych,
• określenie, dla wszystkich osób wykonujących pracę na rzecz różnych pracodawców w tym samym miejscu pracy- środków ochronnych, zasad koordynacji i stosowania tych środków, celu koordynacji oraz metod i procedur jej wprowadzania
Kompleksowa analiza ryzyka związanego z możliwością wystąpienia w miejscach pracy atmosfery wybuchowej
analiza ta powinna obejmować takie zagadnienia jak:
• prawdopodobieństwo i czas występowania atmosfery wybuchowej,
• prawdopodobieństwo wystąpienia oraz uaktywnienia się źródeł zapłonu, w tym wyładowań elektrostatycznych,
• eksploatowane przez pracodawcę instalacje, używane substancje i mieszaniny, zachodzące procesy i ich wzajemne oddziaływania,
• rozmiary przewidywanych skutków wybuchu
Warto wspomnieć, że analiza ta powinna obejmować miejsca, które są albo mogą być połączone poprzez otwory z innymi miejscami, gdzie może wystąpić atmosfera wybuchowa. W miejscach pracy, gdzie atmosfera wybuchowa może wystąpić w ilościach zagrażających zdrowiu i bezpieczeństwu osób pracujących, należy zgodnie z przeprowadzoną oceną ryzyka zapewnić bezpieczeństwo i właściwy nadzór tych osób, wprowadzając adekwatne do zagrożenia środki ochronne.
A ponadto
pracownicy powinni znać i rozumieć ryzyko związane z możliwością lub występowaniem atmosfery wybuchowej w miejscu pracy.