Wypadek przy pracy
Definicja wypadku przy pracy- przepisy w sposób wyraźny regulują czym jest wypadek w pracy. Wypadkiem przy pracy nazwiemy nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą (art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych). Biorąc pod uwagę powyższą definicję każdy wypadek, który ma miejsce w pracy powinien być analizowany indywidualnie, zgodnie z wymogami prawnymi.
Obowiązki pracownika w związku z wypadkiem- pracownik ma obowiązek niezwłocznego powiadomienia przełożonego o wypadku, jeśli jego stan zdrowia na to pozwala. W przypadku, kiedy wypadek zauważy inna osoba, a osoba poszkodowana nie jest w stanie przekazać stosownych informacji osobie przełożonej- czynność tą wykonują osoby, które zauważyły wypadek.
Obowiązki pracodawcy w związku z wypadkiem- pracodawca ma obowiązek zabezpieczyć miejsce wypadku, w taki sposób, aby wykluczyć możliwość:
- dopuszczenia do miejsca wypadku osób niepowołanych,
- uruchomienia bez koniecznej potrzeby maszyny i innych urządzeń technicznych, które w związku z wypadkiem zostały wstrzymane,
- dokonywania zmian położenia maszyn i innych urządzeń technicznych, jak również zmiany położenia innych przedmiotów, które spowodowały wypadek lub pozwalają odtworzyć jego okoliczności (zmiany mogą być dokonywane jedynie w przypadku, kiedy zachodzi konieczność ratowania osób lub mienia albo zapobieżenia grożącemu niebezpieczeństwu).
Pracodawca ma obowiązek zatwierdzić protokół w terminie 5 dni od dnia jego sporządzenia. W przypadku, kiedy pracodawca nie zatwierdzi protokołu, zwraca niezatwierdzony protokół powypadkowy, w celu wyjaśnienia i uzupełnienia go przez zespół powypadkowy. Zespół powypadkowy powinien w ciągu 5 dni sporządzić nowy protokół wypadkowy, do którego dołącza się protokół, który nie został zatwierdzony przez pracodawcę.
UWAGA: zgodę na uruchomienie maszyn i innych urządzeń technicznych lub dokonanie zmian w miejscu wypadku wyraża pracodawca w uzgodnieniu z społecznym inspektorem pracy po dokonaniu oględzin miejsca wypadku oraz po sporządzeniu (jeśli zachodzi potrzeba), szkicu lub fotografii miejsca wypadku. Natomiast w przypadku, kiedy doszło do wypadku śmiertelnego lub/i zbiorowego- wyraża pracodawca w porozumieniu z inspektorem pracy i prokuratorem (w przypadku górnictwa również nadzorem organu górniczego).
Zespół powypadkowy
- okoliczności i przyczyny wypadku ustala powołany przez pracodawcę zespół powypadkowy, w którego wchodzi:
1.[jest społeczny inspektor pracy i służba bhp]- pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy oraz społeczny inspektor pracy lub,
2.[nie ma obowiązku tworzenia służby BHP]- pracodawca lub pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu pracodawca powierzył zadania służby BHP i społeczny inspektor pracy, albo specjalista spoza zakładu pracy lub,
3.[nie ma SIP]- przedstawiciel pracowników posiadający aktualne zaświadczenie o ukończeniu szkolenia bhp oraz pracownik służby BHP lub,
4.[mała ilość osób zatrudnionych, brak możliwości utworzenia zespołu powypadkowego jak powyżej]- pracodawca oraz specjalista spoza zakładu pracy.
Obowiązki zespołu powypadkowego
- dokonać oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych, stanu urządzeń ochronnych oraz zbadać warunki wykonywania pracy i inne okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku;
- jeżeli jest to konieczne, sporządzić szkic lub wykonać fotografię miejsca wypadku; wysłuchać wyjaśnień poszkodowanego, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala;
- zebrać informacje dotyczące wypadku od świadków wypadku;
- zasięgnąć opinii lekarza, a w razie potrzeby opinii innych specjalistów, w zakresie niezbędnym do oceny rodzaju i skutków wypadku;
- zebrać inne dowody dotyczące wypadku;
- dokonać prawnej kwalifikacji wypadku zgodnie z art. 3 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. Nr 199, poz. 1673, z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą";
- określić środki profilaktyczne oraz wnioski, w szczególności wynikające z oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy, na którym wystąpił wypadek.
A ponadto, zespół powypadkowy zobowiązany jest do wykorzystania materiałów zebranych przez organy prowadzące śledztwo lub dochodzenie, jeżeli materiały te zostaną udostępnione.
Powyższe działania mają na celu opracowanie protokołu powypadkowego w terminie nie dłuższym jak 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku. Protokół ten powinien być zgodny ze wzorem. Ilość egzemplarzy- zespół powypadkowy sporządza protokół w ilości egzemplarzy niezbędnej, dostarczając pracodawcy w celu jego zatwierdzenia.
W przypadku stwierdzenia w protokole powypadkowym, że wypadek nie jest wypadkiem przy pracy lub zachodzą inne okoliczności, które mają wpływ na prawo pracownika do świadczeń przysługujących z tytułu wypadku- zespół powypadkowy ma obowiązek szczegółowo uzasadnić i wskazać dowody stanowiące podstawę takiego stwierdzenia.
Do protokołu powypadkowego dołącza się zapis wyjaśnień poszkodowanego i informacji uzyskanych od świadków wypadku, a także inne dokumenty zebrane w czasie ustalania okoliczności i przyczyny wypadku, a w szczególności pisemną opinię lekarza lub innych specjalistów, szkice lub fotografie i zastrzeżenia.
Prawa poszkodowanego do:
- zapoznania przez zespół powypadkowy z treścią protokołu powypadkowego przed jego zatwierdzeniem (lub zapoznaje z treścią protokołu powypadkowego członków rodziny zmarłego pracownika oraz poucza ich o prawie zgłaszania uwag, zastrzeżeń do ustaleń zawartych w protokole powypadkowym),
- zgłoszenia uwag i zastrzeżeń do ustaleń zawartych w protokole wypadkowym (zespół powypadkowy jest zobowiązany pouczyć poszkodowanego),
- wglądu do akt sprawy i sporządzania z nich notatek i odpisów oraz kopii.
Doręczenie protokołu: pracodawca doręcza niezwłocznie protokół poszkodowanemu pracownikowi, a w przypadku jego śmierci- członkom rodziny zmarłego pracownika.
Rejestr wypadków przy pracy
Pracodawca powinien prowadzić rejestr wypadków przy pracy na podstawie wszystkich protokołów powypadkowych. Przepisy szczegółowo wskazują jakie informacje powinny znajdować się w rejestrze wypadków.